Bu hafta dijitalleşen ve her geçen gün daha mükemmeliyetçi bir hale gelen dünyada bir insanın yüzünün olmamasını iki farklı açıdan ele alan iki romanı incelemek istedik. Kobo Abe'den Başkasının Yüzü ve Stephen Crane'den Canavar aynı konuyu farklı bakış açılarıyla bize sunan birbirinden güzel iki roman.

Stephen Crane'in yazdığı, dilimize çevirisini Osman Çakmakçı'nın yaptığı ve İş Bankası Kültür Yayınlarından çıkan Canavar, beyaz ırktan birini kurtarmak için yangına dalan siyahi bir gencin yüzünün yanması ve bu bahaneyle toplumdan dışlanmasını anlatır. Bu novellada siyahi gencin sesini bile çok az duyarız. Ne düşündüğünü hiçbir zaman bilmeyiz. Yalnızca kurtulan çocuğun babasının dahi siyahi bir genci vicdanı elvermediği için koruması, onun da toplum dışına itilmesiyle sonuçlanır.

Canavar kitabında bir insanın yüzünü kaybetmesi, toplumda ona atfedilen rolü kaybederek tanınmaz hale gelmesi demektir. Ama ona eskisinden farklı bir insan gibi davrananlar mı yoksa yüzü yanan Henry mi asıl canavardır?

Kobo Abe'nin yazdığı, Barış Bayıksel'in dilimize kazandırdığı, aynı isimde bir filmi bulunan ve MonoKL Edebiyat'dan çıkan Başkasının Yüzü ise tamamen olay kahramanının yaşadıkları ve iç sesiyle şekillenir. Laboratuvarında, bir iş kazası sonucu yüzünü kaybeden adam, yaşadıkları çerçevesinde Canavar kitabında olduğu gibi bir insanın yüzünü kaybetmesinin, toplumda ona atfedilen rolü kaybederek tanınmaz hale gelmesi olup olmadığını sorgular. Bu sorgulama hali tüm roman boyunca devam edecek ve roman karakterinin daha çok içine kapanmasına ve gittikçe artan bir şiddet eğilimine neden olacaktır.

Başkasının Yüzü kitabında, karakterimiz kendine farklı bir yüz edinir ve o yüzün davranması gerektiğini düşündüğü şekilde davranır. Bu süre içinde de insanları, onların davranışlarını ve düşüncelerini, kendisinin yüzünün durumundan dolayı toplumdaki yerini kafkaesk bir bakış açısıyla inceler.

1964 yılında yazılmış Başkasının Yüzü ve 1898 yılında yazılmış Canavar, aslında aynı sorunu farklı bakış açılarıyla ve birçok farklı değişkenle ele almış iki kitaptır. Okuma listenizde mutlaka bulunması gereken bu iki kitabı arka arkaya okuduğunuzda ne demek istediğimizi anlayacaksınız. 

Bir Başkasının Yüzü ve Canavar kitaplarını MonoKL Öneriyor.